دو موضوع است که وسیله و بهانه شده به دست افراد مغرضی که آن را دلیل بر مخالفت و ضدیت ایرانی با اسلام معرفی کنند: یکی تجدید و احیای زبان فارسی، دیگر گرایش به تشیع.
اما زبان فارسی. مگر جزء هدف های اسلامی یکی این بوده که هیچ زبانی غیر زبان عرب در دنیا وجود نداشته باشد؟ مگر احیای یک زبان که خواه ناخواه تنوعی است برای ابراز ذوق و هنر و تجلیات روحی، یک گناه است از نظر اسلام؟ خود زبان فارسی سبب شده که یک سلسله شاهکار اسلامی با رنگ و ذوق خاصی به وجود آید.
ثانیا احیای زبان فارسی به هیچ وجه جنبه ضد عربی ندارد تا چه رسد به جنبه ضد اسلامی. زبان فارسی [را] اتفاقا کسانی احیا کرده اند که یا عرب بوده اند و یا از نژاد غیر ایرانی بوده اند. احیا کننده زبان فارسی در درجه اول خلفای عباسی هستند. بعدها غزنویان که نژادا ترک و مذهبا سنی بسیار متعصبی بودند احیا کردند. غالبا حکومت هایی که رنگ ایرانی بیشتری دارند از زبان فارسی حمایت نکرده اند از قبیل طاهریان، دیلمیان که شیعه هم بوده اند، سامانیان که از نژاد خالص ایرانی و از اعقاب بهرام چوبین بوده اند.
اما تشیع. اولا ایرانی صدر اول اکثر سنی ومتعصب و طرفدار خلفا بوده اند؛ متکلم و فقیه شان، هم شیعه داشته اند و هم سنی.
ثانیا گرایش بیشتر ایرانی به تشیع به همان دلیل است که به اسلام گراییده است؛ یعنی علت گرایش ایرانی به اسلام رفعت تعلیمات اسلامی و بی رنگی آن از یک طرف و بی تعصبی و حقیقت جویی ایرانی از طرف دیگر بوده است. (1)
مرزهای وطن، مرزهای عقیده
مرد خدا به غیر خدایش نگاه نیست
شیدای مال و شهرت در بند جاه نیست
در زندگی به غیر خدا متکی مباش
ستوارتر ز حق به جهان تکیه گاه نیست
در راه حق قدم نه و زان کم حرف مشو
ملک صلاح را به جز این راه، راه نیست
با مرد حق مجنگ که مقرون صرفه نیست
حق را حریف، هیچ قوا و سپاه نیست
من زیر بار مردم ناکس نمی روم
جز مرد حق به کشور حق پادشاه نیست
آنجا مرا وطن که ترا هم عقیده است
گو نقطه ای بود که مرا زادگاه نیست
آن هموطن به من، که بود هم عقیده ام
اینجا دگر حساب سیاه و سفید نیست
((ناجی)) (2) زده است یکتنه بر قلب خفتگان
او را در این جهاد به جز حق پناه نیست (3)
(1) یادداشت های استاد مطهری (8)،صفحات 77و78.
(2) استاد آن را از شخصی به عنوان ناجی نقل کرده است.
(3) یادداشت های استاد مطهری (7)،صفحه417.