راه تقویت دنیای اسلام

   می خواهم عرض کنم که اسناد و مدارک عقلی نقلی و تجربی داریم که عظمت و پیشرفت دنیای اسلام همیشه در سایه اتحاد و شکست ها و عقب افتادگی هایش همیشه در سایه تفرقه و تنازع بود. البته این تفرقه با اختلاف نظر فرق دارد. قرآن و پیامبر(ص ) اختلاف نظر را می پذیرفتند. « لااکراه فی الدین » این سخن را تایید می کند و آیات و روایات فراوانی نشان می دهند که جامعه در سایه نقادی ها اظهارنظرها بحث ها و اتباع احسن تکامل می یابد. اسلام این راه را باز گذاشت . باید آن قدر سعه صدر داشته باشیم که بحث های اجتماعی عقیدتی تاریخی فرهنگی و فلسفی را تحمل کنیم . نظرات گوناگون در محافل اهل علم مطرح شود. منتها نیاز به داور است که جایش خالی است و باید فکری برای داوری بکنیم . این خوب است عیب آن است که دچار تفرق و تنازع می شویم . 
   ... [خداوند در سوره انفال] می فرماید : « ولاتنازعوا و تفشلوا » با تنازع خود را فشل نکنید و ابهت خود را از دست ندهید که دشمن احساس آرامش کند. در مسایلی که نیاز به صبر دارد با صبوری همدیگر را تحمل و با هم کار کنید. آیات فراوانی داریم که برای شما علما تحفه ای نیست که عرض کنم .
    مسیر تاریخ را عرض کردم و به سیره پیامبر(ص ) برمی گردم . به راهی که پیامبر(ص ) رفتند عمل کنیم . همه ما هم قبول داریم . هم در کتابهای اهل سنت هست و هم شیعیان نوشتند. وقتی کار پیامبر(ص ) در مکه با انسان سازی کامل شد و فضای مکه برای پیاده کردن پیام آسمانی آماده نبود و بنا شد به مدینه بروند چه کردند.
   دو بیعت قبل از هجرت پیامبر(ص ) را نگاه کنید. پیامبر سعی کرد وقتی با مردم یثرب بیعت می کند از همه قبایل حضور داشته باشند. سران دو قبیله اوس و خزرج و دیگر قبایل جمع شدند و با پیامبر(ص ) بیعت کردند تا زمینه وحدت در مدینه فراهم شود. به مدینه هم که آمدند در همان سال اول و حتی قبل از جنگ بدر کار عجیبی کردند. اولا بین مسلمانان عقد اخوت بستند که از نوع تشریفاتی نبود. از قبیله های متنازع که سالها جنگ را در روابط خود داشتند افراد شاخص را انتخاب و آنها را برادر هم می کردند. احکام موثری هم برای این عقد اخوت بود که کم کم آن احکام نسخ شد ولی در اوایل قوی بود. عهد برادری آثار زیادی داشت .
    پیامبر به این هم اکتفا نکردند. همه قبایل یهود را که آن زمان از لحاظ مالی سلاح استحکامات ارتباطات و دانش در جزیره العرب نیرومند بودند جمع کردند. قدرت علمی یهود به خاطر این بود که وارث کتاب آسمانی تورات بودند و با آن دانش در عصر جاهلیت جزیره العرب با انحرافاتی که داشتند سرآمد تفکرات الهی بودند. هم نفوذ فرهنگی و اقتصادی و هم قدرت تهاجم داشتند. پیامبر(ص ) آنها را با بقیه قبایل و گروههایی که مسلمان شده بودند جمع کردند و یک پیمان جامع را به امضای آنها رساندند. حیف که فرصت نیست متن پیمان را برای شما بخوانم . البته خودتان اهل مطالعه هستید ویا مراجعه و مطالعه می کنید. این پیمان واقعا پیام جالبی دارد. در بندهای پیمان بین مسلمانان و یهودیان نکات مهمی وجود دارد. همه دردهایی که ممکن بود در یثرب به وجود بیاید پیش بینی و راه حل ارائه شده بود. تعهدات هم آمد و بالاتر از همه پیامبر(ص ) به عنوان داور انتخاب شده بودند. چون هر پیمانی می تواند در آینده در تفسیر موجب اختلاف شود. این طبیعی است و همه جا هست . بنا شد هر کجا اختلافی در مفهوم پیمان پیدا شد پیامبر اکرم (ص ) داوری کنند.
   یثرب و اطراف آن را با آن پیمان کاملا متحد کردند. البته یهودیان بعدها تخلف کردند و مجازات شدند. تا این اتحاد برقرار بود کسی به آنها و سرزمین آنها چشم طمع نداشت . دشمن مشترکشان بت پرستان و مشرکان مکه بودند و برای مقابله بااین دشمن روی مشترکات اهل کتاب تکیه شد.
   با اینکه این پیمان مربوط به 1400 سال پیش آنهم نسبت به امروز مربوط به مدینه کوچک است بندهایی دارد که بسیار مهم است . باید این بندها را متناسب با روز کنیم و بس جهان اسلام و سایر اهل کتاب که در خیلی از مسایل با مسلمانان مشترک هستند مطرح کنیم . اگر یک پیمان رسمی نمی شود می تواند یک تعهد نانوشته از سوی علمای فرق و ادیان باشد. درست است کسانی که امروز تهاجم می کنند مسیحی هستند ولی آنها برای گسترش پیام حضرت مسیح تهاجم نمی کنند. آنها برای مسایلی تهاجم می کنند که حضرت مسیح از آنها بیزار است و رسالت حضرت مسیح ضد آنها بود. ولی بالاخره اسم آنها مسیحی است و در کلیسا حاضر می شوند در مسایل تعبد و شاید عقاید خاصی داشته باشند که بحث دیگری است .
   می خواهم عرض کنم که اگر روی مشترکات تکیه و تاکید کنیم با همین قرآن و با سنت و سیره پیامبر(ص ) و ائتلافی که آن حضرت درست کردند و درسی که این ائتلاف به همه ما می دهد می توانیم تعامل سازنده ای با همه ادیان دیگر داشته باشیم . آن موقع از طرف مکه تهدید می شدند که با آن پیمان جلوی تهدید را گرفتند. پس راه تقویت دنیای اسلام الاذن روشن است .
شرایط ما هم واقعا ویژه است . اکثر شما خیلی خوب می توانید شرایط امروز را تحلیل کنید که درگیری های فرقه ای بین پیروان اسلام بزرگترین گناه کبیره است . گناهی از این بزرگتر نداریم . نمی توانید گناهان شخصی را با این گناه مقایسه کنید. ممکن است انسانهایی فاسق و فاجر و آلوده باشند اما آثارشان در محدوده خودشان است . این فسق که فرق اسلامی را در مقابل هم قرار دهیم تا جائی که همدیگر را قربه الی الله بکشند خیلی بد است . لحظه ای فکر کنید این افرادی که در بغداد کابل و جاهای دیگر خودشان را منفجر می کنند تا یک مسلمان را بکشند و یا یک مسجد را تخریب کنند چه کسانی هستند چه تفکری دارند چه ارتباطی بین اینها و اسلام و قرآن است از کجا اینها این قدر به انحراف افتادند
   بالاخره اهل علم علما و همه ما وظیفه داریم این مسایل را با صراحت بگوییم . فرقی نمی کند که این افراد شیعه سنی عراقی ایرانی و... باشند. مسئله ما این است که چگونه می توانیم برای یک مسلمان اجازه صادر کنیم که این گونه با برادر مسلمان خود برخورد کند آن هم موقعی که دشمنان ما در خانه ما هستند.
    جنگی که بین فرق شیعه و سنی در عراق دیده می شود با هیچ دلیلی نمی توان آنرا به اسلام مربوط کرد. اگر ما طلبه ها هم دنبال این نزاعهای جانانه افراد تندرو افراطی و جاهل کشیده شویم و از این و آن حمایت کنیم جای تاسف بسیار دارد شکی نیست که آمریکایی ها به این اختلافات و درکیری های شیعه و سنی و درگیری های قومی و مذهبی اهل کتاب و مسلمانان دل بستند. آنها همیشه به این حربه چسبیده بودند و امروز هم به آن چسبیده اند. شرایط هم به گونه ای است که مسایل روشن روشن است . چرا این بحث ها در خلیج فارس و اطراف آن این همه داغ است چرا اینگوه است دلیلش روشن است . خداوند منابعی را در این منطقه در سرزمین وحی و اطراف سرزمین وحی قرار داد که امروز منابع حیاتی است . هیچ کشوری بدون انرژی نمی تواند ادامه حیات بدهد. مقدار کشف شده منابع انرژی در منطقه ما دنیا را به خود وابسته کرده است . این غارتگران و این قدرتهای طماع به فکر این هستند که کلید این گنجها را در اختیار داشته باشند.
    دنیای اسلام حرفی ندارد که آنها مثل کالاهای دیگر از این منابع استفاده کنند. آنها به ما که کالا می دهند و ما هم به آنها نفت می دهیم . این تعامل تجاری و همکاری های فنی کاملا قابل قبول و درک است . کسی نمی خواهد نفت خود را زیرزمین مدفون کند و استفاده نکند. ولی آنها می خواهند صاحب باشند و با این اهرم دیگر رقیبانشان را از میدان بیرون کنند. واقعا این منازعه از طرف آنها ظالمانه و از طرف ما مظلومانه است . به حکم خدا قرآن سنت پیامبر(ع ) و به عقل و تجربه مان از وظایف ماست که سعی کنیم این فضای همکاری را در دنیای اسلام تقویت کنیم .
شما می دانید که یک میلیارد و نیم مسلمان یک چهارم جمعیت دنیا را شامل می شود و به همین مقدار بازار دنیا مربوط به مسلمانان است . به قول غربی ها که معمولا آمار را پایین می گیرند 18 درصد تولید داخلی دنیا در مناطق اسلامی است . بهترین مراکز سوق الجیشی دنیا دردست مسلمانان است . تنگه های حساس دنیا در اقیانوسها و دریاها مربوط به کشورهای اسلامی است . در سازمان ملل 58 رای داریم ولی هر وقت دشمنان اسلام بخواهند علیه کشورهای اسلامی رای بگیرند با اعمال نفوذ حتی از این آرا استفاده می کنند.
   این عظمت و سرمایه هایی که خداوند به ما داد و لطفی که به بشریت دارد که این مکتب الهی قرآن و این هدایت را از طریق امت اسلامی در اختیار انسانها گذاشته است خیلی عظمت دارند. این سرمایه ها را داشته باشیم و ذلیل قدرتهای متجاوز مستکبر و سلطه طلب باشیم بدون شک مبغوض خداوند است . با توجه به اینکه قرآن با صراحت از ما خواسته زیر بار زور نرویم این وظیفه برای ما قطعی است .

منتخب از نامه آیت الله رفسنجانی به کنگره وحدت اسلامی-تهران فروردین ۱۳۸۶

به نقل از روزنامه جمهوری اسلامی