علمای اسلام در واکنش به سخنان یوسف قرضاوی
نویسنده: فاطمه امیری
شیخ یوسف قرضاوی که به عنوان یکی از منادیان وحدت اسلامی در بین علمای اهل سنت شناخته می شود، در اظهاراتی جنجال برانگیز، شیعیان را به بدعت گذاری متهم کرد و مدعی شد که پیروان مذهب شیعه می خواهند این مذهب را به داخل جوامع سنی مذهب صادر کنند. اظهارات کم سابقه این مفتی سنی، انزجار شیعیان را در تمامی اقصی نقاط دنیا ازجمله کشورهای شیعه نشین فراهم کرد و باعث شد که برخی از علما، وی را قربانی تندروی های وهابیون بدانند.
فشار و نفوذ افکار وهابیت در جوامع اهل تسنن هم اکنون به گونه ای در حال رشد است که حتی علمای میانه روی اهل تسنن از بیان افکار و آرایی که مخالف خط مشی این مذهب محسوب می شود هراس دارند.
پول و برخوردهای فیزیکی بخصوص حذف افراد از صحنه ازجمله اقداماتی است که از سوی وهابی ها در دستور کار قرار گرفته است.
شیخ یوسف قرضاوی که ریاست اتحاد جهانی علمای مسلمین را به عهده دارد، همچنین در اظهارات خود ایران را به تلاش برای تحمیل سلطه اش بر کشورهای اطراف متهم کرده است.
این روحانی مصری تبار مقیم قطر، با اظهارات شدیداللحنی، به اختلاف شیعه و سنی دامن زده است. البته اظهارات قرضاوی و نوع سخنان وی با واکنش بزرگان اهل اسلام ازجمله سنی ها و شیعیان نیز روبه رو شد و حتی منجر به آن شد که برخی با یادآوری سن بالای وی اظهاراتش را خلاف آن چیزی که مصلحت است بدانند.
علمای بزرگ دینی ما نیز در بیانیه ها و نامه های پررهنمودی خطاب به این عالم دینی از وی خواستار ایجاد وحدت بین مسلمانان شدند و تاکید کردند که نباید دشمنی کشورهای بیگانه در هراس از وحدت مسلمانان در علمای دینی رسوخ کند.
واکنش علما و دانشمندان به اظهارات قرضاوی
البته اظهارات قرضاوی که تاکنون در چندین نوبت نیز صورت گرفته با واکنش های مختلفی از سوی جهان اسلام نیز مواجه شده است.
علامه فضل الله در مصاحبه با روزنامه کویتی الرای العام گفت: نمی دانم چه مصلحتی در کار است که برای فتنه انگیزی بین مسلمانان تلاش می شود.
وی حتی تاکید کرده که آیا مشکل قدرت یافتن شیعه است یا قدرت یافتن آمریکا؟ مشکل اصلی را باید در آمریکا و دنباله روهای او جستجو کرد که قصد دارند در میان مسلمانان فتنه انگیزی کنند.
دیگر عالم برجسته سعودی شیخ حسن انصار نیز با اشاره به سخنان قرضاوی که سبب برانگیختن کینه بین مسلمانان می شود، اعلام کرد: جای شگفتی است که برخی اندیشمندان دینی و برجسته اسلام در سراشیبی سقوط قرار گرفته و به چنین اظهاراتی می پردازند.
وی با بی اساس خواندن سخنان قرضاوی و محکوم کردن آن ازجمله اتهام شیعه به تحریف قرآن، او را به عقل گرایی فراخواند و متذکر شد که این مطالب، تاثیر منفی میان مسلمانان دارد.
دکتر حسن عبدالله عباس، نویسنده کویتی در مقاله ای در روزنامه الرای العالم نیز در پاسخ به سخنان قرضاوی که شیعیان را بدعت گذار معرفی کرده، نوشته که مذهب شیعه یکی از مذاهب اسلامی است و هر کس بر عقیده شیعه باشد مسلمان است. پس به چه دلیل این مذهب برای اسلام خطر محسوب می شود؟
دکتر احمد راسم النفیس، نویسنده و محقق شیعی مصر نیز ادعاهای بی اساس قرضاوی را فتنه انگیزی خوانده که هر عاقلی را به حیرت وامی دارد.
دکتر نزکی بن عبدالله السریری، سردبیر روزنامه الریاض سعودی در مقاله ای با اظهار تعجب از سخنان قرضاوی بر ضرورت وحدت مسلمانان و پرهیز از برخوردهای نژادی و طایفه ای تاکید کرده و یادآور شده است که اگر شیعیان را در بحران عراق و لبنان دخیل بدانیم، باید حضور سنی های افراطی را نیز در حوادث برخی کشورهای عربی و غیرعربی بپذیریم.
طارق البشری، دیگر اندیشمند مصری نیز با چاپ مقاله ای با عنوان فتنه برای تشیع و تسنن در روزنامه الدستور چاپ قاهره از ظهور آنچه که آن را فاشیسم ضدشیعه نامید هشدار داد و گفت جهان اسلام هم اکنون شاهد این پدیده است.
وی در مقاله خود افزود: این پدیده می تواند به جای اتحاد مسلمانان در مقابل تجاوزات و نقشه های شوم دشمنان به ایجاد شکاف میان آنان بینجامد که این شکاف تنها در خدمت سیاست های آمریکا و اسرائیل خواهد بود.
فهمی هویدی، نویسنده معروف مصری با اشاره به سخنان اخیر قرضاوی نوشته است که برانگیختن چنین مسائلی می تواند اتحاد مسلمانان را برای مقابله با چالش های سرنوشت ساز تضعیف کند.
واکنش علمای شیعه به قرضاوی
آیت الله محمدعلی تسخیری، دبیرکل مجمع و نایب رئیس اتحادیه جهانی علمای مسلمان نیز با انتقاد از اظهارات ضدشیعی قرضاوی اعلام کرد: در حالی که امت اسلامی از وجود تفرقه در رنج است، این اظهارات ملت های اسلامی را هر چه بیشتر به آن سمت و سو سوق می دهد.
آیت الله تسخیری با ابراز تاسف از این سخنان، آن را متاثر از گروه های افراطی که اخباری کذب از شیعیان به قرضاوی ارائه می دهند دانست و تاکید کرد که قرضاوی با این اقدامات در راستای انسجام امت اسلام و منافع آنها گام برنمی دارد و این سخنان با اهداف اتحادیه جهانی علمای مسلمان که قرضاوی با تلاش های زیادی آن را به منظور از بین بردن تعصبات، تفرقه، تبلیغ میانه روی و اعتدال تاسیس کرده و میثاق اسلامی این اتحادیه مشهود است سازگار نیست.
تسخیری در اعلام مواضع خود با بیان این که قرضاوی شیعیان را به تحریف قرآن متهم کرده تاکید کرد: این اشتباهی بزرگ و نادرستی آن ثابت شده است.
وی گفت: قرضاوی می داند که علمای شیعه در زمان های مختلف و از ابتدا بر عاری بودن قرآن از تحریف تاکید داشته و همچنین اهل بیت(ع) قرآن را معیاری برای قبول یا رد حدیث می دانند.
آیت الله تسخیری با دعوت از قرضاوی برای بازگشت به خط تقرب، از وی خواسته که از این سخنان دست بردارد و به خط اعتدال و میانه روی که همان تقرب است بازگردد؛ چرا که مسلمانان باید با حفظ یکپارچگی، به خطر هجوم فرهنگی کفار بر ضد جهان اسلام آگاه باشند.
البته آیت الله تسخیری اعلام کرد که سخنان قرضاوی قطعا تحت تاثیر اخبار دروغینی است که برخی عناصر تند رو به گوش وی می رسانند.
آیت الله سبحانی نیز خطاب به قرضاوی طی بیانیه ای اعلام کرد علمای بزرگ اسلام پیوسته باید با دید وسیع و فکر باز به مسائل بنگرند و اختلافات طایفه ای مانع آنان از رویت حقایق نشود و با شجاعت سخن حق را بر زبان آورند.
در این بیانیه، با اشاره به این که مسلمانان باید اختلافات را برطرف کنند و این اقدام باید از سوی علمای دینی صورت گیرد، تاکید شد که بهتر است در یک همایش علمی و دور از جنجال های سیاسی مسائل مطرح گردد تا دایره اختلافات کمتر شود.
آیت الله سبحانی در این نامه توجه این عالم سنی را به نکاتی نیز جلب کرده است که دشمنان اسلام برای دور کردن جهانیان از اسلام بر سر شعار اسلام هراسی، ایران هراسی و شیعه هراسی تاکید دارند و رسانه های غربی آنها پیوسته همه جهانیان را از این سه موضوع می ترسانند که گویا اینها خطرناک ترین مسائل برای تمدن بشری و صلح جهان هستند. لذا در چنین شرایطی مصاحبه جنابعالی (قرضاوی) با روزنامه المصری الیوم درباره شیعه و گسترش موج بیشتر شیعی در کشورهای غالبا سنی مذهب و هشدار شما در این باره، چه معنایی می تواند داشته باشد؟
در این نامه همچنین تصریح شده است: در عربستان سعودی و امارات روزی نمی گذرد که کتاب، رساله یا مقاله ای علیه شیعه نوشته نشود و متاسفانه همگی تکرار مکررات و تهمت های واهی است که ده ها بار پاسخ داده شده است. آیا شایسته نیست که جنابعالی [قرضاوی] در یکی از مصاحبه ها و پیام ها این عمل را نکوهش کنید؟
در این نامه با اشاره به آیات و روایات و سخنان پیامبر(ص) درخصوص فرمانبرداری از خداوند و پیغمبر آمده است که برای شما و همه افراد اهل بینش روشن است که شیعیان در موارد اختلاف از حجت و دلایل کافی برخوردارند.
همچنین به مواردی چون اتهامات وارده ازجمله بدعت گذاری پاسخ داده شده و آمده بی شک اساس شیعه، رهبری علمی و سیاسی است. پس از درگذشت پیامبر(ص) از آن عترت او و در راس آنان، امیر المومنین علی(ع) است و وصایت آن حضرت از طریق احادیث متواتر، ثابت شده است. در این قسمت هم با اشاره به آیات و روایات در خصوص ثابت شدن چنین امری و ادله شیعه در این زمینه به حدیث «من کنت مولاه فهذا علی مولاه، اللهم وال من والاه و عاد من عاداه» اشاره شده است.
عصمت عترت و سب صحابه نیز از دیگر موارد مورد اشاره این نامه است و در آن به خداترسی انسان برای رضایت حق و آثار گناه و بیمه شدن از آن و سیر تکاملی انسان و یاران و اصحاب پیامبر که حدود یکصد هزار بوده و تنها حدود 15 هزار صحابی توسط علما ضبط و ثبت شده اند اشاره شده و تاکید شده که آیا یک مسلمان معتقد به خدا و پیامبر و قرآن می تواند نسبت به این افراد بدگویی کند؟
در این نامه به بدعت های عملی که قرضاوی بیان داشته و به قیام عاشورا که بیانگر مظلومیت و ستمدیدگی خاندان رسالت است، اشاره و تاکید شده اگر درباره فلسفه قیام حسینی و کتاب هایی که در این باره نوشته شده می اندیشید، شما هم مانند شیعیان در این تظاهرات شرکت می کردید، زیرا این تظاهرات برای احیای مکتب ظلم ستیزی و مبارزه با ظلم و قیام در برابر حکومت های جائر است و این مکتب باید همیشه در حیات مسلمین جاوید و ماندگار باشد و همین مکتب است که حماس و جهاد اسلامی فلسطین را در برابر صهیونیسم غاصب مقاوم ساخته است. از این بیان روشن می شود که چرا این تظاهرات در روز شهادت علی(ع) نیست؛ هرچند در آن روز مراسمی با همین هدف به صورت کم رنگ تر برگزار می شود، اما اوج تظاهرات در روز عاشوراست تا جهانیان را با این مکتب آشنا سازند و ملت های تحت ستم از این مکتب بهره بگیرند و حقوق خود را از غاصبان بازستانند.
همچنین خطاب به قرضاوی آمده است که در بیانیه شما شیعه متهم به کارهای شرک آمیز در زیارت قبور اهل بیت شده است، ولی شایسته بود که شما به این کارهای شرک آمیز در زیارت قبور اشاره کنید. آیا اصل زیارت شرک آمیز است؟ مسلما نه. آیا درخواست دعا و شفاعت از پیامبر و خاندان او شرک آمیز است؟ مسلما چنین نیست. شایسته است در این خصوص از امام بزرگوار حنفی ها پیروی کنید.
در ادامه این نامه همچنین از قرضاوی خواسته شده که به عنوان یک عالم بزرگوار که همگان برای او احترام قائل هستند، گذشته را به نحوی جبران کند و از همگان برای چنگ زدن به ریسمان وحدت دعوت به عمل آورد.